Ngày 28/8/2024, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Mô hình tự quản của cộng đồng thôn, buôn khu vực Tây Nguyên” do TS. Thiều Huy Thuật, Quyền Giám đốc, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS. Nguyễn Minh Mẫn, Nguyên Vụ trưởng, Vụ Tổ chức Hành chính nhà nước và Công vụ, Văn phòng Chính phủ làm chủ tịch.
PGS.TS. Nguyễn Minh Mẫn - Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Thiều Huy Thuật, Quyền Giám đốc, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, Tây Nguyên là một khu vực đặc biệt của Việt Nam với những yếu tố riêng về kinh tế, xã hội, quốc phòng, và an ninh. Những yếu tố này đã tạo nên nét đặc thù trong tổ chức và hoạt động tự quản của thôn, buôn trong các cộng đồng dân cư đa dạng về dân tộc và tôn giáo. Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước ta đã rất quan tâm và có nhiều văn bản chỉ đạo, định hướng và triển khai các hoạt động nhằm phát huy vai trò của buôn, làng, cộng đồng tự quản buôn, làng trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng an ninh ở khu vực Tây Nguyên, góp phần tích cực trong việc thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, vận động nhân dân chăm lo phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo, giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá, bài trừ mê tín dị đoan, bảo vệ an ninh trật tự an toàn xã hội. Chủ trương xây dựng làng, buôn văn hoá, xây dựng và thực hiện quy ước, hương ước cộng đồng đã được triển khai rộng khắp và đạt nhiều kết quả tích cực. Tổ chức tự quản thôn, buôn đóng một vai trò vô cùng quan trọng của chính quyền cấp cơ sở trong việc quản lý và điều hành các hoạt động cộng đồng. Hiện nay, thiết chế thôn, buôn được hình thành dựa trên sự kết hợp giữa các quy định của pháp luật và các quy phạm, quy ước xã hội cụ thể, phản ánh truyền thống văn hóa và tập quán đặc trưng của từng cộng đồng dân tộc.
TS. Thiều Huy Thuật, Quyền Giám đốc, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu Đề tài.
Mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực trong tổ chức và hoạt động, song mô hình tự quản thôn, buôn tại khu vực Tây Nguyên trong thời gian qua chưa thực sự thống nhất, còn nhiều địa phương chưa phát huy tốt vai trò của tự quản thôn, buôn trong việc triển khai các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh trật tự của địa phương, hay công tác vận động quần chúng. Nhiều địa phương, mô hình tự quản còn mang tính hình thức, hoạt động mờ nhạt. Trong khi đó, các quy định pháp luật về tự quản ở thôn, buôn chưa thực sự hoàn thiện, chưa có những quy định mang tính đặc thù cho những khu vực có nhiều yếu tố đặc thù như vùng Tây Nguyên. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Mô hình tự quản của cộng đồng thôn, buôn khu vực Tây Nguyên” là hết sức cấp thiết.
Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng Nhóm nghiên cứu đã xác định được đối tượng, mục tiêu, phạm vi, nhiệm vụ nghiên cứu và sử dụng các phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học và phù hợp; Đề tài với kết cấu 3 chương là hợp lý, Nhóm nghiên cứu đã phân tích làm rõ tổng quan tình hình nghiên cứu, chỉ ra khoảng trống của Đề tài.
PGS.TS. Bùi Xuân Đức, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận xét phản biện Đề tài
Trong Chương: Nhóm nghiên cứu đã cung cấp được một số vấn đề lý luận cơ bản về tự quản của cộng đồng thôn, buôn như: khái niệm tự quản, mô hình tự quản, các loại mô hình tự quản, đặc trưng của thôn, buôn khu vực Tây Nguyên, vai trò, tổ chức; nội dung và nguyên tắc hoạt động, đặc điểm và vai trò của mô hình tự quản của cộng đồng thôn, buôn khu vực Tây Nguyên cũng như các văn bản pháp luật và tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của mô hình tự quản cộng đồng thôn, buôn.
Tại Chương: Nhóm nghiên cứu đã đánh giá về thực trạng pháp luật và thi hành pháp luật mô hình tự quản cộng đồng thôn, buôn ở khu vực Tây Nguyên. Từ đó, Nhóm nghiên cứu đã rút ra các ưu điểm, kết quả đạt được, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
Chương 3: Nhóm nghiên cứu đã đề xuất các định hướng, 07 giải pháp và 02 kiến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình tự quản cộng đồng thôn, buôn ở Tây Nguyên hiện nay. Nhìn chung, các giải pháp tuy chưa có hướng đổi mới đột phát, căn cơ theo tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tự chủ tự chịu trách nhiệm nhưng đó là những giải pháp phù hợp trong điều kiện hiện nay.
PGS.TS. Vũ Thư, Viện Nhà nước và Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhận xét phản biện Đề tài
Bên cạnh những kết quả đã đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng, Nhóm nghiên cứu cần thống nhất các thuật ngữ trong toàn bộ Đề tài; phải làm rõ, thống nhất các khái niệm tự quản, mô hình tự quản; rà soát, chuẩn hóa lại các nhận định; bổ sung các phương pháp nghiên cứu như so sánh và phân tích tổng hợp, lịch sử, phỏng vấn sâu; tên đề mục và nội dung chưa tương thích; xác định lại đối tượng nghiên cứu; làm rõ các hạn chế của mô hình tự quản ở Tây Nguyên khác với các địa phương khác; về giải pháp Nhóm nghiên cứu phải chỉnh sửa lại sát với mục tiêu yêu cầu của Đề tài (một số giải pháp phải thiết thực, hiệu quả, tránh hình thức, chung chung). Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu cần chỉnh sửa các lỗi chính tả, kỹ thuật,…
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Phát biểu kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng PGS.TS. Nguyễn Minh Mẫn, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là chủ đề nghiên cứu khoa học được thực hiện công phu, nghiêm túc, hoàn thành tốt, mục tiêu và các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, kết quả của Đề tài sẽ góp phần làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn, từ đó đề xuất các giải pháp tháo gỡ, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả tổ chức và hoạt động của mô hình tự quản thôn, buôn khu vực Tây Nguyên trong thời gian tới. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần phải tiếp thu các ý kiến góp ý của Hội đồng nghiệm thu để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng