Ngày 08/3/2013, tại Hà Nội, Bộ Nội vụ và Văn phòng Chính phủ đã phối hợp tổ chức hội thảo về “Chế định Chính phủ và chính quyền địa phương trong Hiến pháp” (phục vụ sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992).

Tham dự Hội thảo có Phó Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Uỷ ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 Uông Chu Lưu, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Kiều Đình Thụ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý khác.

 

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn phát biểu tại Hội thảo

Nội dung chính được nhiều đại biểu tham dự Hội thảo quan tâm, thảo luận là xác định rõ ở tầm hiến định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu của Chính phủ.

Đa số các đại biểu đều thống nhất: trong Hiến pháp chỉ cần quy định “Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp”, không cần quy định Chính phủ “là cơ quan chấp hành của Quốc hội”. Theo GS. TS. Phạm Hồng Thái, Chủ nhiệm Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội "Chính phủ đã là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất thì đương nhiên phải chấp hành, thi hành Hiến pháp, Luật, nghị quyết của Quốc hội". 

Về thành phần của Chính phủ: Theo các đại biểu, thành viên của Chính phủ bao gồm Thủ tướng, các Phó Thủ tướng và các Bộ trưởng. Các đại biểu cũng đề nghị, cần phân định vai trò, trách nhiệm của Chính phủ và của Thủ tướng Chính phủ, trong đó Thủ tướng Chính phủ là người lãnh đạo, điều hành Chính phủ thực hiện quyền hành pháp và phải chịu trách nhiệm cá nhân trước Quốc hội; cần có quy định chung về nguyên tắc ủy quyền của Thủ tướng cho Phó Thủ tướng. GS. TS. Phạm Hồng Thái cho rằng “Quốc hội cần ấn định có bao nhiêu thành viên Chính phủ, số lượng thành viên Chính phủ không đồng nhất với số lượng bộ và cũng không nên quan niệm người đứng đầu cơ quan là Bộ trưởng thì cơ quan có người đứng đầu đó là cơ quan ngang bộ”. Theo TS. Vũ Văn Thái, Nguyên Vụ trưởng Vụ Tổ chức – Biên chế, Bộ Nội vụ: “Người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ đương nhiên là thành viên Chính phủ…” “Ngoài Bộ trưởng, không quy định các thành viên khác là thành viên Chính phủ như trong Hiến pháp năm 1992, sẽ dẫn đến cách hiểu và thực hiện khác nhau trong nhiều khóa Chính phủ trước đây”.

Các ý kiến phát biểu tại Hội thảo cũng cho rằng sửa đổi Hiến pháp lần này cần đề cao hơn nữa trách nhiệm cá nhân của các Bộ trưởng, các Bộ trưởng phải độc lập, tự chịu trách nhiệm đối với các ngành, lĩnh vực mình phụ trách tránh tình trạng “đẩy việc lên trên” như hiện nay.

Ðề cập đến các quy định về chính quyền địa phương trong Chương IX của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, nhiều ý kiến cho rằng quy định như vậy còn sơ sài, chung chung. TS. Phạm Đức Bảo – Đại học Luật Hà Nội cho rằng trong Chương này cần có bổ sung quy định chính quyền địa phương là gì, gồm những cơ quan nào rồi mới đến các quy định cụ thể về HĐND và UBND. Ðiều 115 của Dự thảo quy định "Việc thành lập HÐND và UBND ở các đơn vị hành chính lãnh thổ do luật định phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị hành chính lãnh thổ và phân cấp quản lý". Về vấn đề này, nhiều đại biểu cho rằng, hiện nay chúng ta đang thực hiện Ðề án thí điểm không tổ chức HÐND tại một số huyện, quận, phường. Vậy, ở những nơi không tổ chức HÐND thì UBND được thành lập như thế nào? Ðiều này cần được quy định rõ trong Hiến pháp. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề nghị cần nghiên cứu xem những cấp đơn vị hành chính nào không cần tổ chức HÐND.

Ngoài ra, một số đại biểu cũng cho rằng nên bỏ bớt các cấp trung gian trong tổ chức chính quyền địa phương. Việc quy định thẩm quyền chia tách, thành lập mới đơn vị hành chính nên chuyển sang cho Quốc hội…

 

Quang cảnh Hội thảo

Kết thúc Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu kết luận: chế định về Chính phủ và chính quyền địa phương trong Hiến pháp rất quan trọng. Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này phải thể chế hóa được ở tầm hiến định các quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng về Chính phủ và hệ thống hành chính nhà nước cũng như hiến định hóa các kết quả tổng kết và thực tiễn về tổ chức hoạt động của Chính phủ và chính quyền địa phương để xây dựng một bản Hiến pháp có chất lượng tốt. TS. Trần Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh: “Đây chính là cơ hội mang tính định hướng góp phần thúc đẩy đổi mới chính trị, đồng bộ với đổi mới kinh tế, đẩy mạnh cải cách bộ máy nhà nước, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.”

Tin và ảnh: Kim Liên