Ngày 20/4/2013, tại TP.Hồ Chí Minh, Vụ Chính quyền địa phương đã phối hợp với Dự án Hỗ trợ Cải cách hành chính - UNDP, Bộ Nội vụ tổ chức Hội thảo “Báo cáo nghiên cứu tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính cấp huyện, cấp xã ở Việt Nam.

Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo: Vụ Chính quyền địa phương, Dự án Hỗ trợ Cải cách hành chính - UNDP, Nhóm chuyên gia tư vấn, Sở Nội vụ và UBND cấp huyện, cấp xã một số tỉnh, thành phố khu vực Miền Trung – Tây Nguyên và phía Nam. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng chủ trì Hội thảo.

 

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng phát biểu khai mạc Hội thảo

TS. Nguyễn Hữu Đức - Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương đã trình bầy dự thảo Báo cáo nghiên cứu tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính cấp huyện, cấp xã ở Việt Nam. Mục tiêu nghiên cứu nhằm ổn định, hạn chế đến mức thấp nhất việc chia tách các đơn vị hành chính đồng thời đưa ra được các điều kiện, thủ tục, tiêu chuẩn, tiêu chí điều chỉnh địa giới thành lập đơn vị hành chính có cơ sở khoa học và thực tiễn, phù hợp với đặc điểm của các vùng. Ông Đức cho biết các văn bản quy định về điều chỉnh, thành lập đơn vị hành chính đã ban hành cách đây nhiều năm, chưa được tổng kết đánh giá nay đã lạc hậu và không còn phù hợp với tình hình hiện tại. Số lượng đơn vị hành chính tăng liên tục qua hàng năm (tính đến ngày 31/12/2011 cả nước có 698 đơn vị hành chính cấp huyện, 11.121 đơn vị hành chính cấp xã). Ngoài ra, quy trình, thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính còn chưa chặt chẽ, chưa thực sự dân chủ trong lấy ý kiến nhân dân. Việc quy định tiêu chí “trần” về diện tích và dân số của đơn vị hành chính cũng là nguyên nhân để các địa phương có lý do xin điều chỉnh,..Báo cáo nghiên cứu đã đưa ra các tiêu chuẩn cùng một hệ thống tiêu chí về diện tích tự nhiên tối thiểu và dân số tối thiểu (gồm 3 phương án) cho 7 loại hình đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã (thành phố thuộc tỉnh, thị xã, quận, huyện, thị trấn, phường, xã) cho 6 vùng kinh tế - xã hội (đồng bằng sông Hồng, trung du và miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long), quy định rõ thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính cấp huyện, cấp xã.

Ông Trần Hữu Thắng, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ - chuyên gia tư vấn phát biểu làm rõ thêm một số nội dung trong dự thảo báo cáo như: Niên giám hành chính bắt đầu thống kê số lượng đơn vị hành chính các cấp từ năm 1993; tuy trước đây đã có một số công trình nghiên cứu về đơn vị hành chính nhưng chưa được đầy đủ và toàn diện, chưa đưa ra các tiêu chí cụ thể; kinh nghiệm thế giới cho thấy các nước không cào bằng các đơn vị hành chính cho tương đương về quy mô; mục đích nghiên cứu nhằm ổn định lâu dài đơn vị hành chính của Việt Nam, đồng thời đi đến thống nhất nhận thức, đề ra phương hướng giải quyết nhiệm vụ trong thời gian tới (các yếu tố tiêu chuẩn, tiêu chí phân chia theo các vùng; xu hướng trên thế giới hiện nay là sáp nhập lại; vấn đề đặt tên đơn vị hành chính đến nay vẫn chưa được coi trọng; thay đổi về cấp thẩm quyền ra quyết định điều chỉnh địa giới hành chính là Ủy ban Thường vụ Quốc hội; khi điều chỉnh phải lấy ý kiến rộng rãi của nhân dân; kiến nghị xây dựng văn bản quy định mới, theo đó đô thị cũng phải xác định có địa giới hành chính,...).

Các đại biểu tham gia Hội thảo đã thảo luận sôi nổi, đưa ra nhiều ý kiến rất bổ ích và xác đáng. TS. Đinh Duy Hòa – Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Giám đốc Dự án Hỗ trợ CCHC - UNDP nhận xét báo cáo có nội dung đầy đủ, có hệ thống, là một công trình nghiên cứu công phu và nghiêm túc. Tuy nhiên, TS.Hòa đề xuất nên có thể chế quy định lại cho chặt chẽ việc gia tăng đơn vị hành chính; có nên đặt ra tiêu chuẩn, tiêu chí cho thành phố trực thuộc Trung ương hay không? Nên có 3 tiêu chuẩn là: diện tích, dân số và vùng; nếu các phương án đề xuất trong báo cáo được chấp nhận thì kết quả đem lại sẽ là gì, các đơn vị hành chính không đạt tiêu chuẩn, dưới chuẩn có phải sáp nhập lại không? Nên chăng thử đề xuất 1 phương án chung cho cả nước, lấy theo tiêu chí nhỏ nhất của 6 phương án đề xuất.

Theo ông Nguyễn Đức Sơn – PGĐ Sở Nội vụ tỉnh Bình Phước: Thường sáp nhập là do chỉ đạo của cấp trên (Tỉnh, Trung ương), còn chia tách theo đề nghị của địa phương. Nên quy định thời điểm đề nghị điều chỉnh địa giới hành chính hàng năm vào khoảng tháng 7, 8 để thuận tiện cho kỳ họp HĐND và trình Chính phủ. Cần thay thế các văn bản đã quá cũ không còn phù hợp. Quy trình điều chỉnh cần quy định rõ và thông báo cho các địa phương để thực hiện thống nhất. Ông Huỳnh Thanh Tâm – PGĐ Sở Nội vụ tỉnh Gia Lai cho rằng tiêu chuẩn về lịch sử văn hóa ở vùng Tây Nguyên có nét riêng, chủ yếu là của đồng bào dân tộc. Quy hoạch KT-XH chủ yếu là phù hợp điều kiện sinh sống của đồng bào dân tộc địa phương, đây chính là đặc thù. Một số huyện, xã quá lớn nếu không chia tách thì sẽ rất khó khăn. Cần chú ý xây dựng tiêu chí về dân số. Thẩm quyền cũng nên cân nhắc, hạn chế là đúng nhưng cũng không nên khóa cứng, không cho chia tách, điều chỉnh nếu thật sự cần thiết.

Các đại biểu cũng phát biểu, bổ sung thêm nhiều ý kiến, cụ thể như: lý do chia tách đơn vị hành chính nhằm tăng biên chế cho cấp cơ sở chứ không phải để phát triển. Có những đơn vị quy mô rất nhỏ nhưng cũng không phát triển. Một nguyên nhân chia tách khác là trình độ cán bộ, chế độ chính sách, biên chế. Còn có nguyên nhân do mâu thuẫn cục bộ, địa phương nên phải chia tách. Để hạn chế chia tách nên trao thêm quyền cho địa phương khi bố trí, thuê thêm cán bộ để thực hiện nhiệm vụ, thực hiện chính sách luân chuyển điều động cán bộ. Nên hạn chế việc chia tách vì hiện nay cơ sở hạ tầng ở địa phương đã tốt hơn rất nhiều, đầy đủ điện đường trường trạm, hệ thống thông tin liên lạc, cán bộ được đi học, đào tạo nâng cao trình độ. Chia tách phải xin chủ trương của Trung ương trước, đồng ý mới làm để tránh lãng phí công sức, thời gian. Về tiêu chuẩn ngoài diện tích, dân số còn có tỷ lệ thu chi ngân sách (cấp huyện), tín đồ tôn giáo (cấp xã) theo quy định tại 2 Nghị định về phân loại đơn vị hành chính đã ban hành. Tiêu chí về diện tích nên thống nhất dùng đơn vị hecta không nên dùng km2.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Duy Thăng đánh giá cao các ý kiến thảo luận của đại biểu. Thứ trưởng yêu cầu Vụ Chính quyền địa phương và Nhóm chuyên gia tư vấn tiếp tục nghiên cứu, bổ sung thêm các tiêu chí về đô thị, nông thôn, hải đảo, có thể phân theo các vùng kinh tế - xã hội, phân biệt rõ điều kiện và tiêu chuẩn (gồm cả tiêu chí) khi điều chỉnh địa giới hành chính, cần đặt ra các công việc tiếp theo như vấn đề đặt tên đơn vị hành chính, sửa đổi, thay thế các văn bản quy định đã quá cũ, kể cả 2 Nghị định về phân loại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.

TT&TV