Ngày 31/8/2012, Bộ Nội vụ đã ban hành Thông tư số 04/2012/TT-BNV hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, gồm có 4 chương và 15 điều.

 

          Thông tư quy định: Thôn, tổ dân phố không phải là một cấp hành chính mà là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư; là nơi thực hiện dân chủ trực tiếp và rộng rãi để phát huy các hình thức hoạt động tự quản, tổ chức nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ cấp trên giao. Thôn, tổ dân phố được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc: Chịu sự quản  lý nhà nước trực tiếp của chính quyền cấp xã; không được chia tách các thôn, tổ dân phố đang hoạt động ổn định để thành lập thôn, tổ dân phố mới; khuyến khích việc sáp nhập thôn, tổ dân phố nhằm nâng cao hiệu quả quản lý cảu chính quyền cấp xã;

          Bên cạnh đó, Thông tư cũng quy định rõ về tổ chức của thôn và tổ dân phố: Mỗi thôn, tổ dân phố có Trưởng thôn, Tổ trưởng; 01 Phó Trưởng thôn, Tổ phó và các tổ chức tự quản khác; Trưởng thôn và Tổ trưởng có nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của pháp luật. Trưởng thôn, Phó Trưởng thôn và Tổ trưởng, Tổ phó Tổ dân phố phải là người có hộ khẩu thường trú ở thôn, tổ dân phố; đủ 21 tuổi trở lên, có sức khỏe, kiến thức, năng lực, tinh thần trách nhiệm trong công tác, có phẩm chất đạo đức, chính trị tốt, được nhân dân tín nhiệm…Quy trình bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Trưởng thôn, Phó Trưởng thôn và Tổ trưởng, Tổ phó Tổ dân phố thực hiện theo Nghị quyết liên tịch số 09/2008/NQLT-CP-UBTWMTTQVN ngày 17/4/2008 của Chính phủ và Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam. Ngoài ra, Trưởng thôn, Phó Trưởng thôn và Tổ trưởng, Tổ phó Tổ dân phố là những người hoạt động không chuyên trách, được hưởng phụ cấp hàng tháng, được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng theo quy định pháp luật.

          Thông tư còn quy định về việc thành lập thôn mới, tổ dân phố mới phải đảm bảo các điều kiện về quy mô số hộ gia đình, cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội, điện tích đất ở và đất sản xuất. Việc thành lập thôn mới, tổ dân phố mới do Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định sau khi có Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh. Việc ghép cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có do Chủ tịch UBND cấp huyện quyết định.

          Thông tư này có hiệu  lực kể từ ngày 15/10/2012 và thay thế Quyết định số 13/2002/QĐ-BNV ngày 06/12/2002 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về việc ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố.

Mạnh Hoàn, Viện Khoa học tổ chức nhà nước