Chiều ngày 12/7/2024 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Nội vụ đã tổ chức Hội thảo khoa học Quan điểm, giải pháp áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập. Tham dự Hội thảo có các nhà khoa học, chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản trị, hành chính, đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ một số tỉnh thành phía nam, đại diện lãnh đạo một số đơn vị sự nghiệp công lập tại Thành phố Hồ Chí Minh. Phó giáo sư, Tiến sĩ Triệu Văn Cường – Thứ trưởng Bộ Nội vụ và Tiến sĩ Lê Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước đồng chủ trì Hội thảo.
PGS, TS Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Triệu Văn Cường cho biết, triển khai Chương trình khoa học và công nghệ cấp Bộ “Nghiên cứu áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập”, Bộ Nội vụ đã triển khai nghiên cứu 08 Nội dung nghiên cứu và tổ chức điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào đơn vị sự nghiệp công lập tại một số Bộ: Khoa học và Công nghệ; Bộ Y tế; 06 địa phương và 04 doanh nghiệp (Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (VIETTEL); Tổng Công ty Bảo Việt Nhân thọ; Bệnh viện Giao thông vận tải; Trường Đại học FPT), qua đó có một số nhận xét như sau:
- Việc triển khai, áp dụng quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư gần như chưa triển khai trong thực tế. Lý do:
+ Cơ chế, chính sách đối với các đơn vị sự nghiệp chưa thực sự gỡ bỏ được những rào cản để đơn vị sự nghiệp tự chủ, bứt phá.
+ Những vấn đề thực tế quy định chung gây khó khăn cho đơn vị sự nghiệp như áp dụng mức trần giá dịch vụ, chưa tính đúng, tính đủ các chi phí vào giá dịch vụ, khó khăn trong đấu thầu, mua sắm trang thiết bị, thuế đất, chính sách thu hút, giữ chân người có chuyên môn cao trong các đơn vị sự nghiệp…
+ Các cơ chế, chính sách như tiền lương, thu nhập, đánh giá viên chức… chưa khích lệ để giữ chân được những chuyên gia giỏi, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao…
- Về khảo sát mô hình quản trị tại các doanh nghiệp thấy rằng mô hình quản trị của doanh nghiệp có ưu điểm rất lớn là tính linh hoạt trong hoạt động và có khả năng phản ứng rất nhanh theo những biến động trên thị trường. Quản lý theo kết quả đầu ra; hầu hết các doanh nghiệp đều xây dựng chiến lược phát triển; đặc biệt chú trọng văn hóa, tinh thần doanh nghiệp. Việc sử dụng các nguồn lực trong doanh nghiệp, nhất là nguồn nhân lực có tính tập trung, khá “cơ động” do vậy hiệu quả làm việc thường khá cao. Mỗi bộ phận trong doanh nghiệp đều có tính độc lập cao, chủ động về mục tiêu. Có các tiêu chuẩn, phương pháp hoạt động và quản trị rõ ràng phù hợp với sản phẩm hay địa bàn hoạt động của doanh nghiệp. Tạo được sự chủ động cho các nhà quản lý, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng; quan tâm tư vấn, hỗ trợ, chăm sóc khách hàng cũng luôn được chú trọng quan tâm, là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp phát triển trong môi trường cạnh tranh; có khả năng phản ứng nhanh trước những biến động phức tạp của thị trường...
Toàn cảnh Hội thảo
Mặc dù mục tiêu hoạt động giữa doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp công lập hoàn toàn khác nhau, nhưng xét về mục đích cốt lõi giữa hai loại hình có những điểm tương đồng như: hiện nay, bên cạnh mục tiêu kinh doanh vì lợi nhuận, quản trị doanh nghiệp ngày càng hướng tới thỏa mãn các nhu cầu đa dạng gắn với phát triển bền vững của chủ sở hữu và các bên lợi ích liên quan, đặc biệt là khách hàng, người lao động và các cộng đồng xã hội chịu tác động từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với các đơn vị công lập, trong đó có các tổ chức cung cấp dịch vụ công và các đơn vị sự nghiệp như cơ sở giáo dục và chăm sóc sức khỏe, mục tiêu của quản trị xét đến cùng cũng nhằm thỏa mãn nhu cầu của người dân và các cộng đồng xã hội. Chính vì vậy, sự thỏa mãn nhu cầu của người dân đối với các sản phẩm, dịch vụ công vừa là mục tiêu của quản trị đơn vị công lập, vừa là cách thức để bảo vệ và gia tăng lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường của người dân tương tự như mục tiêu của quản trị doanh nghiệp. Chính vì vậy việc xem xét áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào đơn vị sự nghiệp công lập cần xem xét, lựa chọn mức độ, quy mô, nội dung quản trị đối với từng loại hình, lĩnh vực hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.
PGS, TS Lê Minh Thông, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Minh Thông cho rằng có thể áp dụng tinh thần quản trị doanh nghiệp vào đơn vị sự nghiệp công lập, mỗi đơn vị sự nghiệp tùy tính chất, nhiệm vụ của mình để lựa chọn áp dụng tinh thần quản trị phù hợp cho đơn vị. Bên cạnh đó, cần có lộ trình cho việc áp dụng các yếu tố quản trị doanh nghiệp vào đơn vị sự nghiệp và một trong những yếu tố rất quan trọng là cần có quyết tâm chính trị, phải thực hiện quyết liệt chủ trương của Đảng đã đề ra tại Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tiến sĩ Phan Hải Hồ, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh nêu vấn đề cần xác định có thể áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp đối với loại hình đơn vị sự nghiệp công lập nào? quản trị doanh nghiệp và quản trị đơn vị sự nghiệp công lập có những điểm khác nhau, đó là doanh nghiệp hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, hoạt động theo điều lệ do doanh nghiệp tự đề ra, mục tiêu hướng tới lợi nhuận và văn hóa ứng xử của doanh nghiệp cũng khác với đơn vị sự nghiệp. Trong khi đó, đơn vị sự nghiệp mục tiêu là cung ứng các dịch vụ công, nhằm phục vụ quản lý nhà nước, hoạt động theo các quy định của nhà nước.
Ông Nguyễn Văn Nhân, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bến Tre cho rằng hiện nay hệ thống văn bản quy định về tổ chức và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập còn nhiều hạn chế, chồng chéo chưa tách bạch giữa quản lý nhà nước với hoạt động của đơn vị sự nghiệp, bên cạnh đó là tâm lý ngại thay đổi của chính đơn vị sự nghiệp công lập cũng là một rào cản trong việc áp dụng các ưu điểm của quản trị doanh nghiệp. Đề xuất việc tách bạch, phân loại rõ những đơn vị nào có khả năng áp dụng, không nên yêu cầu áp dụng đồng loạt.
Phát biểu bế mạc Hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Triệu Văn Cường gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự Hội thảo, khẳng định đây sẽ là những luận cứ khoa học và thực tiễn sâu sắc cho việc hoạch định chủ trương, chính sách, pháp luật có liên quan đến đổi mới tổ chức và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, nâng cao chất lượng dịch vụ sự nghiệp công phục vụ nhân dân trong giai đoạn mới của đất nước.
Tin, ảnh: Kiên Trần
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
