Hội thảo khoa học Tổng kết Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ “Tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả”

16:43 - 07/11/2024 2002

Ngày 05/11/2024, tại thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, Viện Khoa học tổ chức nhà nước, Bộ Nội vụ tổ chức Hội thảo khoa học Tổng kết Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ “Tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả”. PGS.TS. Triệu Văn Cường - Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Chủ nhiệm Chương trình - Chủ trì Hội thảo.

Tham dự Hội thảo có các chuyên gia, các nhà khoa học; đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ; đại diện các đơn vị thuộc, trực thuộc Bộ; chủ nhiệm các đề tài nhánh thuộc Chương trình; lãnh đạo các đơn vị thuộc Viện Khoa học tổ chức nhà nước.

Hội thảo khoa học Tổng kết Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ “Tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại hiệu quả”

PGS.TS. Triệu Văn Cường - Thứ trưởng Bộ Nội vụ phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Triệu Văn Cường cho biết, Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ “Tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả” được phê duyệt triển khai thực hiện theo Quyết định số 533/QĐ-BNV ngày 23/7/2020 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ; Chương trình được thực hiện trong bối cảnh ra đời và triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; các nội dung nghiên cứu được thiết kế bám sát Nghị quyết Đại hội XIII và các Nghị quyết số 18/NQ-TW ngày 25/10/2017 về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 19/NQ-TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; Nghị quyết số 56/2017/QH14 ngày 24/11/2017 về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong thời gian tới; Chương trình tổng thể cải cánh hành chính (CCHC) giai đoạn 2021-2030, do đó việc thực hiện Chương trình có tầm quan trọng và ý nghĩa thiết thực.

TS. Nguyễn Huyền Hạnh, Phó Viện trưởng Viện KHTCNN trình bày Dự thảo Báo cáo tổng kết Chương trình trình khoa học trọng điểm cấp Bộ.

Theo Báo cáo, Chương trình đã đạt được các mục tiêu cụ thể:

(1) Nghiên cứu, hệ thống hóa các vấn đề lý luận có liên quan đến tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước (HCNN);

(2) Phân tích rõ bối cảnh mới của đất nước và yêu cầu của việc đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả đối với tổ chức, hoạt động của bộ máy HCNN xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới của đất nước;

(3) Đánh giá thực trạng đổi mới tổ chức, hoạt động của Chính phủ và chính quyền địa phương các cấp trong tiến trình CCHC; xác định những kết quả, hạn chế và những vấn đề đặt ra;

(4) Đề xuất các quan điểm, phương hướng, giải pháp đổi mới tổ chức, hoạt động của Chính phủ và chính quyền địa phương các cấp, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả.

TS. Lê Anh Tuấn – Viện trưởng Viện KHTCNN phát biểu tại Hội thảo

Chương trình đã đạt được những kết quả sau 04 năm triển khai thực hiện gồm: 23 đề tài nhánh, 01 cuộc điều tra, khảo sát trong nước, 01 cuộc khảo sát nước ngoài và 10 cuộc hội thảo khoa học. Các đề tài đã bám sát mục tiêu, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, nghiệm thu đảm bảo đúng tiến độ. Các nội dung được lựa chọn nghiên cứu trong Chương trình đều xuất phát từ những vấn đề khó, phức tạp đang đặt ra trong thực tiễn quản lý nhà nước của Bộ Nội vụ cần có những nghiên cứu, lý giải căn cơ, thấu đáo về lý luận và thực tiễn, nhằm cung cấp luận cứ khoa học kịp thời phục vụ việc xây dựng chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ. Đồng thời để triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nội dung được lựa chọn nghiên cứu trong Chương trình đều nhằm cung cấp luận cứ khoa học phục vụ cho việc hoạch định chủ trương, giải pháp cho việc tiếp tục cải cách bộ máy HCNN, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

PGS.TS. Lê Minh Thông, Nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban pháp luật Quốc hội phát biểu tại Hội thảo

Bên cạnh đó, Chương trình đã có những đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn. Về lý luận: (1) Các đề tài đã đi sâu phân tích và hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức HCNN; các học thuyết, lý thuyết và các mô hình tổ chức nhà nước và tổ chức HCNN, tập trung vào học thuyết Mác- Lê nin và các lý thuyết: Quản lý công, Quản lý công mới, Quản trị công, Quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả, Chính phủ kiến tạo phát triển; (2) Đã xác định rõ hơn quan niệm, đặc trưng của quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả; (3) Đã phân tích có hệ thống bối cảnh mới của đất nước và yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả ở Việt Nam hiện nay; (4) Phân tích rõ hơn những vấn đề lý luận về phân cấp, phân quyền trung ương – địa phương, về chức năng nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nội dung và phương phức hoạt động của Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ và chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã, thị trấn, các loại hình đô thị, về tổ chức đơn vị hành chính, về công vụ, công chức, hiện đại hoá nền hành chính và xây dựng chính phủ số, trách nhiệm cung ứng dịch vụ công... theo các chuẩn mực, đặc trưng của nền quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả.

TS. Đinh Duy Hòa, nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Bộ Nội vụ phát biểu tại Hội thảo

Về thực tiễn: Các đề tài đã đi sâu phân tích, đánh giá một cách có hệ thống, toàn diện và cụ thể thực trạng tổ chức, hoạt động của bộ máy HCNN nói chung và của Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã, thị trấn; đô thị thành phố trực thuộc Trung ương thành phố thuộc tỉnh, thị xã, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương; thực trạng tổ chức đơn vị hành chính các cấp; công vụ và đội ngũ công chức; xây dựng Chính phủ số và hiện đại hoá nền hành chính; thực trạng vai trò, trách nhiệm của chính phủ, chính quyền địa phương về cung ứng dịch vụ công; rút ra được những ưu điểm, tiến bộ cũng như những hạn chế, bất hợp lý, những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu giải quyết nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả trong điều kiện cụ thể của Việt Nam.

Từ những kết quả nghiên cứu của Chương trình, kiến nghị một số nội dung chủ yếu nhằm đổi mới tổ chức, hoạt động của bộ máy HCNN đáp ứng yêu cầu của đổi mới quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả ở nước ta hiện nay:

(1) Đổi mới, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các cơ quan trong bộ máy nhà nước và cán bộ, công chức về bản chất, đặc trưng của quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả, là phương thức quản trị quốc gia mới, đa chủ thể, trong đó Nhà nước đóng vai trò là trung tâm điều phối, cùng với sự tham gia của các chủ thể ngoài nhà nước, sử dụng các phương pháp, công cụ, phương tiện phù hợp để huy động các nguồn lực quốc gia nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước. Đổi mới quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả ở Việt Nam được tiến hành trong bối cảnh mới của đất nước, có cả thời cơ và thách thức;

(2) Tiếp tục điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ và chính quyền địa phương theo nguyên tắc: Nhà nước chỉ làm những gì mà các chủ thể của thị trường và của xã hội không làm, không làm được hoặc làm không có hiệu quả.

GS.TS. Phạm Hồng Thái, Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội phát biểu tại Hội thảo

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được Chương trình vần còn một số tồn tại, hạn chế như: (1) Chất lượng một số sản phẩm của chương trình chưa cao. Năng lực, trình độ của một số chủ nhiệm còn hạn chế. Tư duy của nhiều chủ nhiệm đề tài và lực lượng nghiên cứu còn bị ràng buộc nhiều bởi các quy định hiện hành, chưa mạnh dạn đưa ra các ý kiến mang tính phản biện, các đề xuất có tính đổi mới, sáng tạo, góp phần trực tiếp vào việc hoạch định các chủ trương mới về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước ở nước ta hiện nay. Một số chủ nhiệm còn thiếu am hiểu thực tiễn về những lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ; (2) Tính ứng dụng của một số nghiên cứu vào thực tiễn phục vụ tham mưu xây dựng chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ còn khiêm tốn. Ngoài nguyên nhân do chất lượng nghiên cứu, còn do bản thân đơn vị thụ hưởng kết quả chưa thực sự quan tâm, đề cao việc nghiên cứu tham khảo để ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn công tác quản lý của đơn vị. Nói cách khác, một số lãnh đạo và chuyên viên của đơn vị chức năng còn có tư duy ngại đổi mới, chưa sẵn sàng chấp nhận những đề xuất, kiến nghị mang tính cải cách vượt khung thể chế, chính sách hiện hành; (3) Việc tổ chức triển khai nghiên cứu của một số Chủ nhiệm đề tài chưa hợp lý, lực lượng tham gia nghiên cứu chủ yếu còn khép kín trong nội bộ đơn vị chủ trì, chưa huy động được sự tham gia mạnh mẽ của các đơn vị chức năng có liên quan của Bộ và các chuyên gia, nhà khoa học. Mặt khác, các hoạt động nghiên cứu có phần chưa đảm bảo logic giữa lý luận và thực tiễn đã làm hạn chế nhất định kết quả, chất lượng nghiên cứu; (4) Việc bố trí kinh phí từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho các hoạt động của Chương trình chưa thật sự ổn định, phần nào gây khó khăn cho việc chủ động đề xuất các nhiệm vụ thực hiện cho từng năm; (5) Việc rút ngắn thời gian thực hiện Chương trình từ 05 năm xuống còn 04 năm dẫn đến khối lượng công việc thực hiện trong hai năm cuối (năm 2023 và 2024) là khá lớn gây áp lực không nhỏ cho công tác tổ chức triển khai thực hiện của Chủ nhiệm chương trình, cũng như của đơn vị quản lý khoa học và các đơn vị chủ trì thực hiện từng đề tài, nhiệm vụ được phân công.

PGS.TS. Lương Thanh Cường, Phó Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ phát biểu tại Hội thảo

Trên cơ sở đó, Chương trình đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị: tham mưu với Lãnh đạo Bộ những vấn đề lý luận và thực tiễn cần tiếp tục đầu tư, nghiên cứu trong thời gian tới, đề xuất với Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục thực hiện những Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ dài hạn, mang tính tổng thể có thể bao quát từng lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ về tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, công chức, viên chức và hoạt động công vụ, dịch vụ công, cải cách hành chính, hội, tổ chức phi chính phủ, văn thư - lưu trữ, tôn giáo, thi đua - khen thưởng, chuyển đổi số...; rà soát, hoàn thiện các sản phẩm của Chương trình, chắt lọc các nội dung cơ bản, các quan điểm, giải pháp chính yếu của đề tài để trình Lãnh đạo Bộ, cũng như chuyển giao kết quả nghiên cứu cho các đơn vị chức năng của Bộ, các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan để có những đóng góp thật sự thiết thực vào cung cấp luận cứ khoa học kịp thời phục vụ việc xây dựng chính sách, pháp luật trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ, triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trong việc hoạch định chủ trương, giải pháp cho việc tiếp tục cải cách bộ máy nhà nước, bộ máy hành chính nhà nước,…

Các đại biểu tham dự Hội thảo chụp ảnh lưu niệm cùng Ban tổ chức

Tại Hội thảo các chuyên gia, các nhà khoa học đánh giá rất cao các kết quả đạt được của chương trình. Đồng thời, cũng đưa ra một số ý kiến gợi ý để tiếp tục hoàn thiện Chương trình đột phá các sản phẩm của Chương trình trong thời gian tới bằng việc xuất bản những sách tham khảo cũng như là có những kiến nghị cụ thể hơn tới các cơ quan có thẩm quyền trong việc xây dựng Văn kiện Đại hội XIV cũng như là phục vụ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc làm các tài liệu tham khảo; làm rõ hơn những điểm mới mang tính đột phá; cố gắng chắt lọc lại cho gọn hơn nữa (thành các luận điểm lớn, quan điểm lớn); bổ sung thêm các kết quả ứng dụng cho đến nay (về mặt lý luận).

Quang cảnh Hội thảo

Phát biểu bế mạc Hội thảo, PGS.TS. Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cảm ơn, ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến đóng góp, trao đổi quý báu của các đại biểu tham dự Hội thảo, với tinh thần trách nhiệm và tâm huyết của mình, các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà quản lý đã trình bày các ý kiến phát biểu có hàm lượng khoa học cao, góp phần hoàn thiện Chương trình “Tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả”./.

Một số hình ảnh tại Hội thảo