Ngày 26/12/2023, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài khoa học cấp Bộ “Cơ sở khoa học xác định địa vị pháp lý của chính quyền địa phương ở Việt Nam hiện nay” do TS. Hoàng Thị Giang, Giảng viên Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Học viện Hành chính Quốc gia làm chủ nhiệm, Học viện Hành chính Quốc gia là tổ chức chủ trì.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS Lê Minh Thông, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội làm chủ tịch.
PGS.TS Lê Minh Thông Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Hoàng Thị Giang, Giảng viên Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Học viện Hành chính Quốc gia thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, bất kỳ nhà nước ở giai đoạn nào cũng đều phân chia đơn vị hành chính lãnh thổ và tổ chức chính quyền địa phương (CQĐP) ở các đơn vị hành chính lãnh thổ để quản lý. Đối với nước ta, CQĐP là thiết chế đã được quy định trong Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. CQĐP ngày càng được đổi mới, củng cố về tổ chức và hoạt động, đã phát huy ngày càng tốt hơn vai trò, vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương xứng với vai trò, vị trí của CQĐP. Các văn kiện, nghị quyết của Đảng trong những năm gần đây cũng đã đề ra việc kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của CQĐP các cấp. Quốc hội cũng đã cho chủ trương rà soát tổng thể để xem xét việc sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương (dự kiến trình trong năm 2025). Vì vậy, việc nghiên cứu xác định địa vị pháp lý của CQĐP ở Việt Nam hiện nay là cần thiết về mặt lý luận và thực tiễn.
TS. Hoàng Thị Giang, Giảng viên Khoa Lưu trữ học và Quản trị văn phòng, Học viện Hành chính Quốc gia thay mặt Nhóm nghiên cứu báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài
Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng Nhóm nghiên cứu tập trung nghiên cứu về địa vị pháp lý của CQĐP từ năm 2013 đến nay là phù hợp. Đây là thời điểm Hiến pháp năm 2013 xác lập thiết chế CQĐP thống nhất mà trước đó tách rời giữa 2 cơ quan là Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân. Việc Hiến pháp năm 2013 xác lập thiết chế CQĐP là 1 bước đổi mới nhận thức rất quan trọng trong việc xác định địa vị pháp lý của CQĐP. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng đa dạng các phương pháp nghiên cứu, nhất là đã tiến hành phỏng vấn, phiếu điều tra phục vụ cho việc nghiên cứu. Đồng thời, đã làm rõ một số vấn đề cơ sở lý luận về CQĐP trên cơ sở làm rõ các khái niệm có liên quan. Trong đó đã phân định được địa vị pháp lý của chính quyền đô thị, nông thôn, hải đảo, đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu đã tổng hợp được khá nhiều tư liệu phong phú về kinh nghiệm nước ngoài về CQĐP ở một số nước trên thế giới và rút ra giá trị tham khảo cho việc nghiên cứu đối với Việt Nam. Trên cơ sở đó, đã rút ra được đánh giá chung khá toàn diện về những ưu điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của CQĐP các cấp ở nước ta.
ThS. Nguyễn Ánh Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ nhận xét Đề tài.
Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu đã đề xuất được các quan điểm và giải pháp liên quan đến hoàn thiện địa vị pháp lý của CQĐP. Các giải pháp được đề xuất theo hướng từ đổi mới sang tổng thể, trong đó đã đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ và CQĐP các cấp trong việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về địa vị pháp lý của CQĐP.
PGS.TS. Vũ Thư,Viện Nhà nước và Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam phản biện Đề tài
Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội đồng cũng cho rằng Nhóm nghiên cứu cần làm rõ hơn đặc thù của mô hình CQĐP hiện nay ở Việt Nam, đặc biệt là các yếu tố tác động đến mô hình CQĐP. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu cần nhận diện những bất cập, rào cản đối với việc hoàn thiện địa vị pháp lý; cần hoàn thiện các văn bản pháp lý có liên quan đến đề xuất căn cứ yêu cầu, đặt ra. Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu cần chỉnh sửa một số lỗi kỹ thuật, chính tả,…
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng, PGS. TS Lê Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là Đề tài có tính cấp thiết cao, có ý nghĩa thực sự to lớn trong bối cảnh và điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần tiếp thu, chỉnh sửa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng