Nghiệm thu chính thức đề tài “Cơ sở lý luận về tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước” thuộc chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ

Ngày 10/12/2022, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài “Cơ sở lý luận về tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước” thuộc chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ do TS. Nguyễn Ngọc Vân làm chủ nhiệm, Viện Khoa học tổ chức nhà nước là đơn vị tổ chức chủ trì.

Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS. Văn Tất Thu, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm chủ tịch.

Tại buổi nghiệm thu, TS. Nguyễn Ngọc Vân, Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt Đề tài khoa học cấp Bộ. Theo đó, thực tiễn hành chính công trên thế giới những năm gần đây đã có những thay đổi sâu sắc, dẫn đến những thay đổi nhận thức về mặt lý thuyết và hệ thống kiến thức về tổ chức, vận hành bộ máy hành chính nhà nước. Việt Nam đã hội nhập quốc tế sâu rộng nên cần đẩy mạnh hội nhập về pháp luật và thể chế, trong đó có bộ máy hành chính nhà nước. Đồng thời, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay đang tiếp tục được hoàn thiện, do vậy đòi hỏi bộ máy nhà nước phải tiếp tục cải cách để đáp ứng yêu cầu mới. Bên cạnh đó, công cuộc cải cách hành chính nhà nước hơn 20 năm với hai giai đoạn (2001 – 2010) và (2011 – 2020) đã đạt được những thành tựu đổi mới đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập cần tiếp tục nghiên cứu giải quyết. Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành trung ương Đảng Khóa XIII về “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới” (Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022) cũng đã đề ra chủ trương xây dựng và hoàn thiện nền quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả và đổi mới tổ chức hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, do đó cần nghiên cứu thể chế hóa để thực hiện.

Đánh giá kết quả đạt được của Đề tài, Hội đồng cho rằng Đề tài đã bảo đảm được độ rõ ràng, logic, bám sát với yêu cầu về mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu đề ra;  đã luận giải khá thuyết phục về khoảng trống nghiên cứu và chứng minh được việc triển khai đề tài nghiên cứu này hoàn toàn không bị trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã được thực hiện ở trong nước và ngoài nước; khái quát được một số kết quả của các công trình khoa học đã được công bố liên quan. Đồng thời, đã hệ thống hóa, phân tích, làm rõ thêm các khái niệm về “hành chính”, “hành chính nhà nước”, “bộ máy hành chính nhà nước”; nêu và phân tích đặc trưng cơ bản của tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước;  vai trò, chức năng và nhiệm vụ của bộ máy hành chính nhà nước; các yếu tố chi phối tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước.

Bên cạnh đó, Nhóm nghiên cứu đã nêu được nội dung cơ bản của một số học thuyết, lý thuyết quan trọng về tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước trong lịch sử, đương đại và đưa ra những nhận xét, đánh giá xác đáng. Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu đã nêu và phân tích được yêu cầu, định hướng đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, hiệu quả.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, các thành viên Hội đồng cũng cho rằng các nội dung nêu ở chương 2 liên quan tới 10 lý thuyết gia về tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính ở các quốc gia công nghiệp phát triển nên có trích dẫn rõ ràng về nguồn thông tin về từng lý thuyết gia này để bảo đảm tính khách quan và có thể kiểm chứng của những nguồn thông tin này. Đồng thời, nên có những đánh giá về giá trị của các lý thuyết được trình bày trong Chương 2 khi liên hệ với thực tiễn tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước; nên cân nhắc lại khẳng định “thể chế chính trị được hiểu chính là bộ máy tổ chức của nhà nước” vì khẳng định này dễ gây tranh luận không cần thiết.

Bên cạnh đó, nhiều nội dung kiến nghị ở Chương 3 rất có giá trị, nếu được ứng dụng sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức và vận hành bộ máy hành chính nhà nước ở Việt Nam trong giai đoạn tới. Tuy nhiên, để bảo đảm tính thuyết phục cao của những kiến nghị này, vẫn cần có phần lý giải để bảo đảm sự ăn khớp giữa 3 chương của báo cáo tổng hợp, nhất là lý giải vì sao Chương 1 nghiên cứu các nội dung về nhận thức lý luận, Chương 2 trình bày các lý thuyết đã được các nhà tư tưởng, các lý thuyết gia về tổ chức bộ máy nhà nước nói chung và tổ chức bộ máy hành chính nói riêng xây dựng, chưa có nhiều thông tin về thực trạng hoặc thực tiễn tổ chức, hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước ở Việt Nam, nhưng Chương 3 của Báo cáo tổng hợp để đưa ra được kiến nghị đề xuất như vậy.

Ngoài ra, Nhóm nghiên cứu cần chỉnh sửa một số lỗi chính tả, kỹ thuật,…

Phát biểu kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng PGS.TS. Văn Tất Thu, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là công trình nghiên cứu khoa học được thực hiện công phu, nghiêm túc, hoàn thành tốt, mục tiêu và các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra. Đề tài đã bảo đảm được độ sẵn rằng cần thiết để cung cấp cho các cơ quan có thẩm quyền tham khảo trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước ở Việt Nam nói chung và tổ chức bộ máy hành chính nhà nước nói riêng trong thời gian tới. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần phải tiếp thu các ý kiến góp ý của Hội đồng nghiệm thu để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.

Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.

Tin, ảnh: Đỗ Hồng