Ngày 23/10/2024, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức Chương trình khoa học và công nghệ cấp Bộ “Nghiên cứu áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập” do PGS.TS. Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS. Lê Minh Thông, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội làm chủ tịch.
PGS.TS. Lê Minh Thông Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, TS. Vũ Xuân Thanh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước thay mặt Nhóm thực hiện trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Chương trình. Theo Nhóm thực hiện, trong tiến trình cải cách tài chính công đến năm 2030, được ban hành bởi Quyết định 368/QĐ-TTg ngày 21/3/2022 về việc phê duyệt Chiến lược tài chính đến năm 2030, thì đổi mới tài chính công nói chung và tài chính đơn vị sự nghiệp công lập là hết sức cần thiết phải nghiên cứu cả về lý thuyết và thực tiễn, cần đổi mới quản lý và quản trị. Quá trình tự chủ tài chính đòi hỏi đổi mới mô hình quản trị của đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và quản trị tài chính nói riêng.
Văn kiện Đại hội XII của Đảng đã xác định rõ nhiệm vụ “Đổi mới tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng nâng cao chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức bộ máy, biên chế, nhân sự và tài chính; xã hội hóa lĩnh vực dịch vụ công, thu hút các thành phần kinh tế tham gia vào lĩnh vực này; cơ cấu lại các đơn vị sự nghiệp công, giao quyền tự chủ phù hợp, nâng cao năng lực quản trị, hiệu quả hoạt động theo cơ chế doanh nghiệp; đa dạng hình thức xã hội hóa các đơn vị sự nghiệp công như: thí điểm cổ phần hóa đơn vị sự nghiệp công; giao cộng đồng quản lý, cho thuê cơ sở vật chất, tài sản của nhà nước để kinh doanh cung ứng dịch vụ công và thực hiện cơ chế đơn vị sự nghiệp công hoạt động như doanh nghiệp công ích”.
PGS.TS. Triệu Văn Cường - Thứ trưởng Bộ Nội vụ, chủ nhiệm Chương trình báo cáo quá trình triển khai Chương trình khoa học công nghệ cấp Bộ.
Nghị quyết số 11- NQ/TW, ngày 03/6/2017 Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tiếp tục chỉ rõ: “Hoàn thiện thể chế, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đầy đủ cho các đơn vị sự nghiệp công về phạm vi hoạt động, tổ chức bộ máy, biên chế, nhân sự và tài chính gắn với cơ chế đánh giá độc lập”.
Hội nghị lần thứ Sáu Ban Chấp hành Trung ương khoá XII đã ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 về viếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, với những nội dung đòi hỏi phải đổi mới quản lý và quản trị trong đơn vị sự nghiệp công lập, và từ khi có Nghị quyết này, Việt Nam đã thay đổi cơ bản trong quản lý và quản trị đơn vị sự nghiệp công lập, như sắp xếp, chuyển đổi mô hình hoạt động, tăng cường cơ chế tự chủ trong quản lý và quản trị, đặc biệt là trong quản lý tài chính. Công khai, minh bạch, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong khu vực công là một đòi hỏi cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, việc nghiên cứu đổi mới mô hình quản trị đáp ứng các đòi hỏi về những nguyên tắc trên.
Quản trị doanh nghiệp có nhiều chức năng, nội dung khá tương đồng với đơn vị sự nghiệp công lập đặc biệt là những đơn vị sản xuất và cung ứng dịch vụ, đơn vị sự nghiệp công lập về bản chất cũng là đơn vị cung ứng dịch vụ nhưng đây là loại hình dịch vụ sự nghiệp công. Từ khi nhà nước cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ tài chính, nhà nước đã quy định và khuyến khích đơn vị thực hiện quản trị đảm bảo hiệu quả, hiệu lực, công khai, minh bạch như: cho phép thành lập hội đồng quản lý, hội đồng trường, cho phép xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật, xây dựng giá cung cấp dịch vụ,...
TS. Vũ Xuân Thanh - Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức nhà nước thay mặt Nhóm thực hiện báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện Chương trình.
Tuy nhiên, thực trạng đến nay còn nhiều đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động chưa thực sự hiệu quả, chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng đúng và đủ yêu cầu của người dân. Từ những lí do trên việc áp dụng mô hình quản trị vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập là cần thiết phải nghiên cứu để lựa chọn áp dụng những yếu tố, nội dung, mức độ quản trị của quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập một cách phù hợp và có tính khả thi. Do vậy, việc triển khai Chương trình “Nghiên cứu áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập” là yêu cầu cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
TS. Nguyễn Toàn Thắng, Trưởng Khoa Quản lý kinh tế, Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ nhận xét, phản biện Chương trình.
Đánh giá kết quả đạt được của Chương trình, Hội đồng cho rằng, báo cáo kết quả nghiên cứu của Chương trình đã bám sát được đề cương nghiên cứu được phê duyệt và các mục tiêu, nhiệm vụ được đặt ra trong đề cương nghiên cứu cơ bản hoàn thành tốt; qua báo cáo tổng hợp kết quả nghiên cứu và các sản phẩm trung gian Nhóm thực hiện đã làm rõ được tính cấp thiết của Chương trình, khẳng định sự cần thiết phải nghiên cứu để áp dụng thích hợp mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập trong điều kiện hiện nay của nước ta. Do đó, Chương trình này rất có ý nghĩa, góp phần cung cấp những luận cứ khoa học cho việc hoạch định đổi mới chính sách liên quan đến các tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam. Kết quả nghiên cứu của Chương trình cơ bản làm rõ được khung lý luận của việc áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp phù hợp với các loại hình đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam. Đồng thời, đã phản ánh được khá sát thực trạng việc áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp trong một số lĩnh vực sự nghiệp công lập ở Việt Nam hiện nay.
TS. Lê Quang Thuận, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính nhận xét Chương trình
Bên cạnh đó, Nhóm thực hiện đã nghiên cứu giới thiệu được các kinh nghiệm của nước ngoài liên quan đến việc tổ chức, quản trị các đơn vị sự nghiệp công lập; nhận diện được những vấn đề đang đặt ra trong quá trình áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản lý đơn vị sự nghiệp công lập ở Việt Nam, nhận diện là cơ sở để đề xuất các kiến nghị và xử lý hiệu quả những vấn đề đang đặt ra trong quá trình áp dụng. Chương trình nghiên cứu đã xây dựng được một hệ thống các quan điểm phù hợp để tiếp tục áp dụng hợp lý mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập trong từng lĩnh vực cụ thể. Ngoài ra, Ban Chủ nhiệm Chương trình đã đề xuất được nhiều khuyến nghị có giá trị tham khảo tốt giúp cho việc hoạch định chính sách, đổi mới chính sách liên quan đến quản trị đơn vị sự nghiệp công lập trong điều kiện mới rất có giá trị thực tiễn và khả thi.
ThS. Đào Thị Hồng Minh, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức Biên chế, Bộ Nội vụ nhận xét Chương trình
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Hội đồng cho rằng Nhóm thực hiện chưa có những nghiên cứu để làm rõ được những rào cản liên quan đến việc áp dụng mô hình quản trị doanh nghiệp vào quản trị đơn vị sự nghiệp công lập, vẫn thấy chung chung. Bên cạnh đó, khi nghiên cứu, khảo sát, đối tượng khảo sát còn hạn chế nên độ tin cậy chưa cao, cần làm rõ độ tin cậy. Một số giải pháp chưa bao quát hết được các vấn đề đặt ra và thiếu trọng tâm, trọng điểm, đột phá vẫn còn lỗi kỹ thuật liên quan đến lập luận, cấu trúc, tiểu mục,...
PGS.TS Ngô Thanh Hoàng, Trưởng Ban Quản lý khoa học, Học viện Tài chính nhận xét, phản biện Chương trình
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Phát biểu kết luận buổi nghiệm thu, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng, PGS. TS. Lê Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng cho rằng sản phẩm nghiên cứu được đánh giá là công phu, nghiêm túc về cơ bản đã đạt được mục tiêu và hoàn thành các nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, kết quả nghiên cứu có giá trị cả về lý luận và thực tiễn. Những đề xuất, kiến nghị của Chương trình có khả năng ứng dụng cao. Tuy nhiên, Nhóm thực hiện cần tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Chương trình.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng