Ngày 28/12/2023, tại trụ sở Bộ Nội vụ, Viện Khoa học tổ chức nhà nước đã tổ chức nghiệm thu chính thức đề tài “Thiết kế mẫu cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở” thuộc Chương trình khoa học trọng điểm cấp Bộ do PGS.TS. Trần Thị Diệu Oanh, Trưởng khoa, Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ làm chủ nhiệm.
Hội đồng nghiệm thu (Hội đồng) có 07 thành viên, do PGS.TS. Triệu Văn Cường, Thứ trưởng Bộ Nội vụ làm chủ tịch.
PGS.TS. Triệu Văn Cường Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu
Tại buổi nghiệm thu, PGS.TS. Trần Thị Diệu Oanh, Trưởng khoa, Học viện Hành chính Quốc gia thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu của Đề tài. Theo Nhóm nghiên cứu, Bộ máy hành chính nhà nước là một chỉnh thể thống nhất, thông suốt từ Trung ương đến địa phương, được phân chia thành hai bộ phận: bộ máy hành chính nhà nước ở Trung ương và bộ máy hành chính nhà nước ở địa phương. Việt Nam đã trải qua quá trình chuyển đổi nền kinh tế từ nền kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, các cơ quan hành chính nhà nước đặc biệt là các bộ, sở không ngừng hoàn thiện về vị trí pháp lý, chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức. Trên cơ sở Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), Luật Tổ chức Chính quyền địa phương năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) và các văn bản hướng dẫn thi hành, về cơ bản cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở đã được hình thành và đi vào hoạt động trong thực tiễn. Các bộ đã bắt đầu có sự phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương đặc biệt là các sở trên lĩnh vực của đời sống xã hội như giáo dục, y tế, giao thông-vận tải, xây dựng, khoa học công nghệ… đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Các bộ đã điều chỉnh, sáp nhập các đơn vị sự nghiệp công lập đáp ứng yêu cầu thực tế của công việc.
Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đã đạt được cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở đã có rất nhiều lần điều chỉnh “tách ra” hoặc “nhập vào” nhưng cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở vẫn còn cồng kềnh, nhiều đầu mối. Do đó, việc nghiên cứu Đề tài “Thiết kế mẫu cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở” là thật sự cấp thiết.
PGS.TS. Trần Thị Diệu Oanh thay mặt Nhóm nghiên cứu trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu Đề tài.
Đánh giá kết quả đạt được, Hội đồng cho rằng Đề tài có tính cấp thiết cao, Nhóm nghiên cứu đã đề cập được khá nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến Đề tài, rút ra được một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu; mục tiêu, nhiệm vụ và đối tượng, phạm vi nghiên cứu là rõ ràng, chính xác và phù hợp; kết cấu Đề tài hợp lý. Trong Chương 1, Nhóm nghiên cứu đã phân tích được những nội dung lý luận chủ yếu, cần thiết có liên quan đến cơ cấu tổ chức và thiết kế cơ cấu tổ chứu của bộ, sở. Đồng thời, Đề tài đã đề cập được thực tiễn cơ cấu tổ chức của bộ ở một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra được một số bài học kinh nghiệm cụ thể, có thể vận dụng cho Việt Nam. Tại Chương 2, Nhóm nghiên cứu đã phân tích khá cụ thể, toàn diện thực trạng cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở ở nước ta qua các giai đoạn và rút ra được một số nhận xét về ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về cơ cấu tổ chức của bộ, sở.
TS. Đinh Duy Hòa, Nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính, Bộ Nội vụ nhận xét, phản biện Đề tài.
Ngoài ra, trong Chương 3, Nhóm nghiên cứu đã đề xuất được một số định hướng, phương án thiết kế mẫu và các giải pháp thực hiện. Nhìn chung các đề xuất là phù hợp, có tính khả thi; tài liệu tham khảo phong phú, dày dạn, sát chủ đề nghiên cứu của Đề tài.
ThS. Phạm Minh Triết, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức - Biên chế, Bộ Nội vụ nhận xét Đề tài.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Hội đồng cho rằng Đề tài cần thể hiện lại sự cần thiết thực hiện Đề tài rõ ràng và thuyết phục hơn. Sự cần thiết phải nêu được vai trò của thết kế mẫu cơ cấu bộ máy tổ chức bộ, sở và thực tiễn thiết kế mẫu cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở; thực trạng cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở (chứ không phải là thực trạng tổ chức bộ máy hành chính ở Việt Nam hiện nay) và những yêu cầu, bối cảnh đòi hỏi phải thiết kế mẫu cơ cấu bộ máy tổ chức bộ, sở. Trong Chương 1, mục 1.2.4 cần bổ sung nguyên tắc cơ cấu tổ chức của bộ, sở phải xuất phát và phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của bộ, sở. Đây là nguyên tắc quan trọng nhất cần phải đảm bảo. Đồng thời, Nhóm nghiên cứu cần thể hiện rõ hơn yêu cầu quản trị quốc gia hiện đại, hiệu quả đối với tổ chức bộ máy của bộ, sở; các yếu tố ảnh hưởng cần thể hiện sát hơn với cơ cấu tổ chức bộ máy. Tại Chương 2, nên bỏ từ “mẫu” ở tên chương và các mục trong Chương 2 vì chương này đề cập đến thực trạng cơ cấu tổ chức bộ máy của bộ, sở, trong đó có nhiều sự khác nhau, chưa theo mẫu nào cả. Trong Chương 3, không nên chia thành 2 mẫu, một mẫu cho trước mắt (3.2.1.1) và một mẫu cho lâu dài (3.2.1.2), mà chỉ thiết kế một mẫu đảm bảo tính khoa học, thực tiễn, còn việc áp dụng có thể phân theo lộ trình 2 bước. Nhóm nghiên cứu cần phải làm rõ về tiêu chí thành lập các đơn vị, có nên quy định số lượng biên chế không (Vụ phải có ít nhất 15 công chức, Cục phải có 30 biên chế trở lên)? Dựa trên cơ sở nào? Liệu có dẫn đến tình trạng khuyến khích tăng thêm biên chế cho đủ với quy định,...
Quang cảnh buổi nghiệm thu
Phát biểu kết luận, trên cơ sở thống nhất ý kiến của các thành viên Hội đồng, PGS. TS. Triệu Văn Cường, Chủ tịch Hội đồng đánh giá cao sự cố gắng của Nhóm nghiên cứu, cho rằng đây là Đề tài có tính cấp thiết cao, có ý nghĩa thực sự to lớn trong bối cảnh và điều kiện hiện nay. Tuy nhiên, Nhóm nghiên cứu cần tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý của Hội đồng để bổ sung hoàn thiện các nội dung của Đề tài.
Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại: Đạt./.
Tin, ảnh: Đỗ Hồng